Konşimento nedir sorusunun yanıtını Türk Ticaret Kanunu’nun 1228. maddesinde bulmak mümkündür. Bu kanuna göre konşimento, herhangi bir taşıma anlaşmasının gerçekliğini ve yapılan sözleşmeyi ispatlayan önemli bir senettir. Bu senet, ilgili eşyanın taşıyan tarafından teslim alındığını veya gemiye yüklendiğini gösterir. Ayrıca eşyayı taşıyanın ibrazına da yükümlülük atfeder. Kısaca konşimento bir malın taşınması için gerekli senettir. Ancak bu resmî evrak sadece denizyolları için geçerlidir. Yazının devamında konşimento çeşitleri ve özelliklerine dair detaylı açıklamaları bulabilirsiniz.
Bill of Lading Ne İşe Yarar?
Bill of lading olarak da bilinen konşimento ne demek ve ne işe yarar? Bu evraklar, uluslararası deniz yolu üzerinde taşınan yüklerle ilgili olarak lojistik firmasını sorumlu kılar. Malı taşıyan firma tarafından düzenlenen tek taraflı yük taşıma ve teslim borcu senedi olan bill of lading, navlun sözleşmesinin varlığının da belirtisidir. Bill of lading yüklenen mal ile ilgili olarak, lojistik firmasının taşımacılığını da güven altına alır. Bu nedenle özellikle ticari alanlarda bu evrağın eksiksiz olarak doldurulup karşılıklı onaylanması lojistik firmasının avantajınadır.
Konşimento çeşitleri nelerdir sorusunun yanıtı, geminin ve malın özelliklerine göre verilir. Ancak temelde, malın tesliminde ve yüklenmesinde oluşabilecek sorunlardan şirketi veya lojistik firmasını muaf tutan iki tür konşimento doldurulur. Bunlardan biri, tesellüm konşimentosudur. Bu evrakta, taşımaya konu olan yükün gemiye yüklenmek üzere teslim alındığı belirtilir. Yük, gemiye gelene kadar olan sürede çeşitli hasarlar görmüş olabilir. Tesellüm konşimentosu ile bu hasarların denizyolu taşıyıcısından kaynaklı olmadığı ibraz edilmiş olur. Tesellüm evrağında yükün özellikleri, şekli, gemiye teslim alındığı zaman gibi detaylar belirtilir. Her ne kadar konteyner taşımacılığında fazla kullanılmıyor olsa da bu evrağın, malın teslim aşamasında doldurulması hâlâ kimi lojistik firmalarınca önem taşır.
Malın gemiye yüklenmesine dair belge ise yükleme konşimentosudur. Bu evrak ile yük, tamamen taşıyanın sorumluluğuna tabi hâle gelir. Bu senette evrakın düzenlenme yeri, tarihi, yüklenen gemiye dair detay bilgiler yer alabilir. Ayrıca malın cinsi ve tanımı, yükletenin yazılı beyanı gereği bu evrakta belirtilir. Eğer teslim alınan mal, belirtilen özelliklere sahip gibi görünmüyorsa bu durum da evraka eklenir. Bu durum, teslim alınan malın o şekilde yüklendiğini gösterir. Konşimento türleri arasında ticari olarak çok tercih edilmeyen bu evrak “fault” olarak anılır. Türkçe de bu tür belgeye “kirli konşimento” denir. Hiç bir kusuru olmayan yükün yer aldığı evraklara ise “temiz konşimento” adı verilir. Ticari olarak her zaman temiz konşimento tercih edilir.
Konşimento, ticari anlaşmalar ve genellikle akreditifli satışlarda gerekli ve önemlidir. Özellikle “temiz konşimento” olarak adlandırılan evrak, bu tip satışların önceliğidir. Konşimento ayrıca lojistik firmasının uluslararası kurallara uyduğunu da gösteren önemli bir belgedir.
Bill of Lading Ne Zaman Düzenlenir?
Bill of lading, genellikle yükletenin talebine bağlı olarak düzenlenir. Bu kural, deniz yolu ile taşınan malların tamamında konşimento düzenlenme zorunluluğunun olmadığını da ifade eder. Bill of Lading düzenlemesi ile ilgili bilgileri şöyle sıralamak mümkündür:
• Aynı gruba bağlı alt şirketler aralarında yaptıkları alım - satımda konşimento düzenlemek zorunda değildirler. Malın ne olduğu, bedelinin tahsili konusunda kuşku duyulmayan durumlarda bu evrakın doldurulması tamamen talebe bağlıdır. Ancak malın bedeli tahsili konusunda şüpheye mahal bırakmak istemeyen şirketler, malı ve mülkiyeti temsil güvencesi olarak bu belgeyi doldururlar.
• Konşimento düzenlenmesinin zorunlu olduğu limanlar da vardır. Yükletenin bill of lading ihtiyacı yoksa boşaltma limanının şartlarına bakmak da önem taşır. Bazı limanlarda mal tesliminde bill of lading şartı bulunur. Eğer böyle bir şart yoksa mal tesliminde sevk irsaliyesi (seaway bill) de yeterli olacaktır. Sevk irsaliyesi kıymetli evrak olmadığı için malın teslimi sırasında kimlik ibrazı da gerekir.
• Yüklere bill of lading düzenlenmiş olduğu hâlde tahliye limanında konşimentosuz teslim durumu da olabilir. Bu tip tahliyelerde konşimento seti cirolu olarak teslim edilebilir. Bu işleme “telex release” adı verilir. Malın tesliminde doldurulan evrakın ismi ise ordinodur. Ordino ve konşimento arasındaki fark da malın yükleme ve teslimindeki evraklarda ortaya çıkar.
• Malın konşimentosuz teslimi prosedürlerinden birisi de banka taahhütnamesidir. Konşimento herhangi bir nedenle postada veya bankada bekliyor olabilir. Bu durumda malın alıcısının, taşıyan tarafından istenen koşulları yerine getirmesi önemlidir. Ayrıca bu koşullar için istenen süre adına düzenlenmiş kesin banka teminat mektubu da hazırda olmalıdır.
• Koşullar yerine getirildiğinde taşıyan, yük teslim formunu, konşimento geldiğinde ulaştırılmak üzere teslim eder. Konşimentosuz teslim prosedürlerinden bir diğeri de “switch of bill”dir. Bu işlem konşimentoya konu malın tacir ve satın alan tarafların birbirini tanımaması durumunda gerçekleştirilir. Bu özellikle trader ismi verilen aracı tacirler tarafından yapılan nakil işlemlerinde sıkça başvurulan bir işlemdir.
Konşimento Talimatını Kim Hazırlar?
Konşimentoyu düzenlemeye yetkili ve yükümlü olan taraf, yükü taşıyandır. Dolayısıyla bu evrakı gemi acentesinin yetkili kılacağı kaptan, armatör veya işletmeci düzenleyebilir. Kıymetli evrak hükmünde olması için de bu kişiler tarafından mutlaka imzalanması gerekir. Taşıyan, ıslak imza ile ilgili herhangi bir şart koşulmuşsa orjinal nüshayı imzalar. Ancak böyle bir şart yoksa bu evraklar kaşe veya dijital imza ile de doldurulabilir.
Acentelerin matbu formları üzerinde doldurulan bill of lading evrakları eksiksiz ve doğru olmalıdır. İçeriğinde imza, tarih, isim ve adresler, navlun ödeme bilgisi, paket sayısı ve ürün açıklaması gibi bilgilerin muhakkak olması gerekir. Bunun yanı sıra taşınan yükün maddi değeri, sayısal ve ağırlıksal özelliklerinin de evrakta yer alması gerekir. Malın nereden yüklendiği ve hangi limana götürüldüğünün de yazılması önemlidir. Tüm bu bilgilere göre evrağa bir numara verilir. Konşimento numarası nedir sorusunun yanıtı da bu evraktaki rakam olarak açıklanabilir.
Güvenilir taşımacılık için tüm evrakların teslim limanına uygun ve ticari kuruluşların talimatlarına göre hazırlanması önem taşır. Sertrans Lojistik, güvenilir taşımacılıkta hizmetlerinden faydalanabilmek için bizimle iletişime geçmeyi unutmayın.
Portal Girişi 
Teklif Alın 